Bilgiç, Nihat2024-05-162024-05-1620242024-02-28Bilgiç, N. Türkiye'de parlamenter sistem ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemlerinin parlamento etkinliği açısından karşılaştırılması, Tarsus Üniversitesi, 2024, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi)https://hdl.handle.net/20.500.13099/244https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=cr4SkWLaRMhkDRBjqthpsd0D6czdhwIRzJ8H1ZhBzLZc35cW1ITZVZSrtZouIzay16 Nisan 2017 tarihinde yapılan referandum ile Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının bir kısmı değiştirilmiş parlamenter sistem yerini Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine bırakmıştır. Sistem değişikliği sonrası anayasal sistemin kurumlarının görev ve yetkilerinde birtakım değişiklikler meydana gelmiştir. Bu değişikliklerin bir bölümü yürütme ile ilgili iken bir bölümü ise yasama ile ilgili olmuştur. Sistem değişikliği sonrası özellikle Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin etkinliğinde meydana gelen değişim özellikle önemlidir. Zira parlamenter sistem geleneği içinde yerleşen demokratik teamüller ve toplumun alışkanlıkları sistem değişikliği sonrası başkanlık sistemlerine özgü olan bazı yeniliklerin kabul edilmesiyle birlikte tartışma konusu olmuştur. Klasik parlamenter sistemlerde parlamento, başkanlık sistemlerindeki parlamento ile karşılaştırıldığında parlamento etkinliği açısından daha etkin olduğu kuşkusuzdur. Zira parlamenter sistemin merkezinde parlamento vardır, yürütme parlamento içinden çıkmaktadır ve yürütme parlamento tarafından görevden alınabilmektedir. Buna karşın başkanlık sisteminde ise yürütme ve yasama birbirinden bağımsızdır ve çok daha katı bir kuvvetler ayrılığı ayrım söz konusudur. Bu katı ayrım parlamentonun yürütmeyi denetlemesi önünde engel teşkil etmese de yürütmenin parlamentonun güvenoyuna ihtiyaç duymaması, parlamentonun yürütme organı başında yer alan başkanı görevden alamaması ve yürütmenin de meşruiyetini doğrudan halktan almak suretiyle parlamento içinden çıkmaması bu sistemde yürütmeye daha özel ve güçlü bir rol biçmektedir. Yapılan Anayasa değişikliği ile parlamento yetkilerinde meydana gelen değişiklik, parlamentoda görev alan milletvekillerinin verdikleri kanun teklifi sayıları, parlamentonun yaptığı soruşturma sayıları ve parlamentonun kamuoyunda yer alan görünürlüğü birlikte değerlendirildiğinde Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi sonrası parlamento etkinliğinde azalma meydana gelmiştir. Bu durumun, farklılıklar arz etse de asıl olarak başkanlık sisteminin bir varyantı olan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçiş nedeniyle yaşanan sistem değişikliği olduğu görülmektedir. Yeni sistemle birlikte Türkiye Büyük Millet Meclisi, yürütme organı olarak cumhurbaşkanlığı makamının gölgesinde kalmış, eski sisteme nazaran parlamento etkinliğinde aşınma meydana gelmiştir.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessParlamento EtkinliğiYürütmeBaşkanlık SistemiParlamenter SistemParliamentary ActivityExecutivePresidential SystemParliamentary SystemMaster Thesis851721